Epilepsi Pili Ameliyati (VNS)
Epilepsi Pili Ameliyatı (VNS)
Epilepsi pili veya vagal sinir pili olarak bilinen bu tedavi yöntemi ilk olarak 1988 yılında kullanılmış ve ilaca dirençli epilepsi hastalarında takip eden yıllar içerisinde etkin sonuçlar ortaya koyduğundan, tüm dünyada yaygın uygulanan bir tedavi yöntemi olmuştur.
Bu tedavide boyun bölgesinde bulunan ve vagal sinir olarak isimlendirilen bir sinire spiral şeklinde bir kablo yerleştirilir ve kablonun diğer ucu ise göğüs bölgesine yerleştirilen bir pile entegre edilir.
Vagal sinir beyin ile gövde arasında uzanan en uzun seyirli sinirdir. Vagal sinir kalp atımlarımız, solunum düzeni ve bağırsak hareketlerini düzenleyen oldukça önemli bir yapıdır.
Ayrıca bu sinirin çok düşük akımlı elektrik enerjisi ile uyarılması; beyinde bozulmuş olan ve epileptik nöbetlere sebebiyet veren kontrolsüz elektriksel aktiviteyi düzene sokarak epilepsi hastalarında nöbetlerin kontrol altına alınmasını sağlar.
Epilepsi Pili Ameliyatı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Doç.Dr. Sait ÖZTÜRK
- Epilepsi pili ameliyatları, epilepsi ilaçlarını yeteri kadar sürede (en az 2 yıl) ve uygun çeşitlilikte (en az 3 farklı ilaç) kullanmaya rağmen; nöbetlerin kontrol altına alınamadığı ve ilaca dirençli epilepsi olarak tanımladığımız hastalarda başvurulan bir cerrahi tedavidir. Yeni epilepsi tanısı almış hastalar ile uzun zamandır epilepsi hastalığı olup nöbetleri ilaçlar ile kontrol altında olan hastalarda ilaçlara bağlı istenmeyen yan etkiler gelişmemişse bu ameliyat uygulanmaz. Ayrıca epilepsinin sebebi beyinde kitle, damar yumağı veya beyin içerisinde yer kaplayıcı bir sebep ise öncelikle bu soruna yönelik beyin ameliyatı yapılmalıdır.
- Epilepsi pili ameliyatı riski oldukça düşük olan bir ameliyattır. Ameliyat sonrasında en sık görülen sorun geçici ses kısıklığı, seste çatallaşma ve boğazda katılık şikâyetleridir. Ancak çoğu zaman bu şikâyetler haftalar içerisinde geriler.
- Ameliyat genel anestezi eşliğinde göğüs bölgesinde ve boyun bölgesinde iki farklı alandan yapılır. Boyun bölgesinde ortalama 5 santimetre uzunluğunda bir kesi yapılarak buradan vagal sinire ulaşılır ve sinire bir kablo takılır. Ardından göğüs bölgesinde köprücük kemiğinin hemen altında açılan ikinci bir kesi ile pilin yerleştirileceği bir cep oluşturulur. Boyun bölgesinde sinire takılan kablonun uç kısmı ise cilt içerisinde kalacak şekilde bu göğüs bölgesindeki cebe ulaştırılarak sistem bağlantıları yapılır. Ardından estetik dikişler atılarak her iki kesi alanı kapatılır ve ameliyat sonlandırılır. Ortalama 1 saat süren bir ameliyattır.
- Yapılan çalışmalar farklı etkenlerle nöbetlerin kontrol altına alındığını göstermiştir. Vagal sinir aracılığıyla beyne gönderilen çok düşük akımlı elektrik enerjisinin, bozulmuş EEG sinyallerini düzene sokarak nöbetleri baskıladığını ortaya koymuştur. Bazı çalışmalarda ise beynimizdeki milyonlarca sinir (nöron) hücrelerinin kendileri arasında iletişimini sağlayan kimyasal maddelerdeki oran değişimlerinin nöbeti baskıladığını göstermiştir. Ancak günümüzde halen net olarak kanıtlanmış ve tüm dünyaca kabul edilmiş bir etki mekanizması yoktur.
- Ameliyatın 4. saatinde hastalar yürütülür ve beslenmeye başlarlar. Ameliyatın 1. gününde ise taburcu edilerek normal yaşamlarına dönebilirler.
- Ameliyatın 1. günü taburcu edilen hastalar normal yaşantılarına devam edebilirler.
- Hastaların ameliyattan sonraki 14. günde pilleri çalıştırılır ve her iki haftada bir pil seviyeleri kademeli olarak yükseltilir. Pil ayarları ortalama 3 ay içerisinde tamamlanmış olur. Bu süreçte pil ayarları tamamlanıncaya kadar ilaçlarda herhangi bir değişiklik yapılması önerilmez. Ameliyat sonrası düzenli nöroloji hekimlerinin takiplerinde olmaları gereklidir. Bu ameliyatın uzun dönemde etkinliği ortalama %50-60 oranlarındadır. Ancak bazı hastalarda %80 etkinlik görülürken, bazı hastalarda %30 ve çok kısıtlı bir hasta grubunda ise herhangi bir fayda sağlamadığı bilinmektedir. Genellikle operasyon sonrası 3. ayda pilin epilepsi üzerine etkileri görünür. İlerleyen aylar ve yıllarda ise etkinlik artarak devam eder. İlaç kullanımı ve dozajları ise nöroloji hekiminin kontrolünde değerlendirilerek karar verilir. Epilepsi pili tedavisi ilaca ek bir tedavi olarak düşünülmelidir. Ortalama günlük ilaç kullanımı birinci yılın sonunda yarı yarıya azalmaktadır.
- Pil ayarları elektronik bir tablet bilgisayar aracılığı ile yapılır. Hastanın göğüs bölgesindeki pile yaklaştırılan programlayıcı sayesinde çok kısa bir sürede ayarlama yapılır.
- Her hastada farklı pil ayarlamaları yapılacağından bu süre değişkenlik gösterir. Ancak ortalama 3 ile 6 yıl arası bir pil ömrü olacaktır. Pil seviyesi azaldığında ise lokal anestezi eşliğinde, sadece göğüs bölgesindeki eski yara açılarak pil çıkarılır ve yenisi ile değiştirilir. Hastalar işlemden bir saat sonra taburcu edilirler.
- Epilepsi pili MR uyumlu bir pildir. Ancak MR çekimi esnasında çok düşük bir ihtimalde olsa pilin zarar görme riski vardır. Bu sebeple tüm vücut MR çekimi önerilmez. MR çekiminden hemen önce pil kapatılmalı ve çekim sonrası pilin tekrar çalıştırılması önerilir. Röntgen veya bilgisayarlı tomografi çekimlerinde ise herhangi bir kısıtlama olmayıp; pil kapatılmasına ihtiyaç duyulmadan gerekli çekimler yapılabilir.